रामजी घिमिरेका १०१ गजलहरु पढ्दा

नेपाली साहित्यको साधना र सिर्जनाको क्षेत्रमा आफ्नो जीवनका तीन दशक बिताइसकेका रामजी घिमिरेको रामजी घिमिरेका १०१ गजलहरु नामक गजल सङ्ग्रह २०७१ सालमा प्रकाशित भएको छ । यस गजल सङ्ग्रहभित्र उनीद्वारा लेखिएका १०१ वटा गजलहरु राखिएका छन् । यस कृतिभित्रको पहिलो गजलभित्र जुनी जुनी तिम्रो दिलमा बास देउ मलाई सँगै बाँच्न तिम्रै आधी सास देउ मलाई भनिएको छ। गजलमा कविताको आवाज उतार्न सक्नु पर्छ । गजलका सेरहरुमा मुक्तकीय प्रभाव दिन सक्नुपर्छ ।

कर्म खोटो भए पछि के को खुशी मिल्थ्यो हजुर बल्ल बल्ल जुराएको भेट्ने मिति स-यो कठै घिमिरेले गजलमा लेखेका छन् । गजल उत्कृष्ट र सुन्दर बन्नका लागि गजलको रुप पक्ष र भाव पक्ष दुबै सबल हुनु आवश्यक छ । रुप पक्षका दृष्टिले सङ्ग्रहभित्रका सबै गजलहरु सुसज्जित छन् । मानविय संवेदना, प्रेम, घात प्रतिघात, देशभक्ति र माटोप्रतिका प्रेम र प्रकृतिचित्रणका कोमल भावहरु उनका गजलभित्र भेटिन्छन् । गजलकार घिमिरे सफल गीतकार पनि  हुन् । आफूले भोगेको र देखेको समयलाई आफ्नो चेतना तथा अनुभवले महसुस गर्ने र त्यसको सजीव तस्बिर उतार्ने प्रयासको उपज हो यो गजलसङ्ग्रह। यसभित्रका गजलहरुले कही कतै कसैको मन छोयो भने त्यही नै पर्याप्त हुन्छ ।

बालापनको संगी साथी आज भेट हुँदा
नखोज्नुथ्यो त्यस्तो भाउ तिमीले भुल्यौ क्यारे ।

बन्धक राखि जेथो सबै सपना बोक्दै मुग्लान पसे कसरी म फर्कौ रित्तै साहुको कसम चुक्ने गरी  घिमिरेले गजलमा भनेका छन् । घिमिरेका गजल भने अधिकांश कोमल भावका नै छन् । यिनका गजलमा जिन्दगीका विवशता, उमङ्ग–उत्साह,

उपदेश पनि रहेका छन् । केही गजलले सूक्ष्य व्यङ्ग्य धारणा पनि गरेका छन् । गजलमा प्रशस्तै नीतिनियमहरु पालना गरेको  हुनुपर्छ । कस्तै वरिष्ठ भनाउँदाका गजलमा पनि संरचनात्मक गल्तीहरु भेटिन्छन् । गजल संरचनाका सूक्ष्मभन्दा सूक्ष्म कुराहरुसँग परिचित हुँदै साधनारत भइरहेमा हामी गजलकार घिमिरेबाट सशक्त गजलहरु निश्चित रुपमा प्राप्त गर्नेछौं । उनका गजलमा तिम्रो रुपको चर्चा चल्थ्यो गाउँबेसी जताततै पहिला जस्तो चर्चा अचेल किन किन पाउन छाड्यौ भन्ने कुरा समेत बोलेको छ । तिम्रो माया पाउनलाई तिम्रो दिलमा छाउनलाई नझुकेको शिर कतै धेरै पल्ट झुकाई सके घिमिरेले गजलमा लेखेका छन्।

कहाँ गएर माग्ने बास बस्ती बगे पछि
जताततै त्रासै त्रास बस्ती बगे पछि ।

नेपाली साहित्यमा गजल पचासको दशकदेखि निकै गरमा गरमको विषय बनेको छ । गजलका मञ्चहरु निकै सशक्त छन् । आज नयाँ पुस्ताका लेखकहरुको जन्म गजल विधाबाट हुन थालेको छ । गजलको सुरुवात श्रृङ्गारिकताबाट सुरु भए पनि गजलमा समय लेखिनुपर्छ, माटोको दुखाइ उतारिनुपर्दछ, समाजका वास्तविक भोगाइ र जीवन प्रतिविम्वित हुनुपर्छ । जीवनका अनुभूतिहरु प्रेम विछोडका समसामयिक घटनाक्रमहरुलाई गजल लेखेर घिमिरेले चित्रण गरेका छन् । गजल लेखनको मेल यतिखेर मेची–महाकालीसम्म मात्र नभएर विदेशिएका नेपालीहरुले समेत चुर्लुम्म डुबेर सन्तोषका सुस्केराहरु पस्किएर आनन्दको अनुभूति गरिरहेका छन् । गजलको प्रयोग फारसी, अरबी र उर्दू हुँदै हिन्दीमा आएर समृद्धितर्फ उन्मुख भएको छ । फारसी वा उर्दूमा गजलले उच्च स्थान  बनायो। हिन्दी जगत्मा पनि गजल निकै चम्कियो । घिमिरेका गजलहरुले समाज, देश, आफू, प्रेम, प्रणय, वियोग आदिलाई समेटेका भए पनि बढी मात्रामा मन नै छचल्किएको छ । हृदयपक्ष सवल भएर गजलमा गुनगुनाइरहेको देखिन्छ । तथापि उनका गजलहरुले जीवनका गहिराई खोज्ने प्रयास गरेका छन् । तिमी हिँड्ने मूल बाटोमा सबै काँडा पन्छाएर सयपत्री र मखमलीका फूलका बीउ छरिसके घिमिरेले गजलद्वारा प्रस्तुत गरेका छन् –

दुबै मिली सजाएको पिरतीको फूलबारीलाई
आगो लगाइ जलाएर नास्नु भन्दै गयौ तिमी ।

उनी गजलमा देश, जनता र समाज लेख्छन् । तिमीलाई शितल दिदा आफैलाई सुकाई सके यो कलिलो जिन्दगानी बेकसुरमा दुखाइसके उनको गजलले बोलेको छ । गुराँसको गुच्छा बोकी कुर्दिन म दोबाटोमा हृदयको चोखो माया अब नलाउ भन्छ्यौ भने घिमिरेले गजलमा लेखेका छन् । पेशाले सैनिक भए पनि उनी कविताहरु कोरेर साथीभाइलाई सुनाउने गर्दथे । साँझ ढल्छ यादले छल्छ तब दियो बाल्छु सधैँ तस्बिर तिम्रो हातमा लिदै अनि रुँन थाल्छु सधैँ गजलकार घिमिरेले भनेका छन् । गजलकार रमाए आँगनीमा मखमली फुलेपछि बन्द भाको पिरतीको मूलबाटो खुलेपछि गजलमा लेखिएको छ । पस्दिन म मुग्लान अब आफ्नै माटो जोत्छु हजुर यही माटोमा नङ्ग्रा खियाई श्रमको मोल खोज्छु हजुर उनले गजलमा लेखेका छन् । आउँछन् पर्रा गोली र छर्रा टाउकामै वर्षेझैँ त्यो बेला द्यौतालाई अछेताफूल छरेको सम्झन्छु उनी गजलमा भन्दछन् ।

गाउँमा अहिले बुढा र बुढी नपढ्ने बस्छन् रे
पढेका बढेका राजधानी सरे रुँदै छ मूलपानी ।

उनी गजलका विषयवस्तुमा व्यापकता छन् र आफूले प्रस्तुत गर्ने विषयमा स्पष्ट छन् । आफ्ना सोच बिचारमा स्पष्ट र दृढ देखिने यी गजलकारले आफ्नो भन्नुलाई सोझो बाङ्गो किसिमले व्यक्त गरेका छन् । उनको यो लेखाईले नयाँ पुस्ताका लेखकहरुलाई गजल लेख्ने ठूलो हौसला अवश्य मिल्न सक्दछ भन्ने अपेक्षा गरेको छु । यस सङ्ग्रहको साथमा गजलकार रामजी घिमिरेको गजल भण्डारमा ठूलो फलदायक मिल्नेछ ।

पुस्तकः रामजी घिमिरेका १०१ गजलहरु
प्रकाशकः श्रीमती सीता घिमिरे
प्रकाशन मितिः २०७१ माघ
पृष्ठः १११
मूल्यः रु.१७५।– 

      

-सामाखुसी मार्ग, ९३५ / ५४, सरकारी धारा, काठमाडौं